Nhật Bản ăn tết âm hay dương? Sự thật khiến nhiều người bất ngờ

Nhắc đến Tết, người Việt thường nghĩ ngay đến không khí rộn ràng những ngày giáp Tết âm lịch: nhà nhà gói bánh chưng, trang trí đào quất, sum vầy bên mâm cơm tất niên. Nhưng nếu bạn hỏi: “Nhật Bản ăn Tết âm hay dương?” thì câu trả lời có thể khiến bạn khá bất ngờ.

Người Nhật ăn Tết theo dương lịch, chứ không ăn Tết âm lịch như Việt Nam, Trung Quốc hay nhiều nước châu Á khác. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là Tết Nhật Bản kém phần thiêng liêng; ngược lại, họ có một cách đón năm mới rất riêng, tinh tế và mang đậm bản sắc “xứ sở hoa anh đào”.

1. Nhật Bản từng ăn Tết âm lịch giống Việt Nam

Không phải lúc nào người Nhật cũng ăn Tết dương như hiện nay. Trước đây, Nhật Bản từng sử dụng lịch âm giống với Trung Quốc và Việt Nam. Theo các ghi chép lịch sử, cho đến năm 1873 (thời Minh Trị), Nhật Bản chính thức chuyển sang dùng dương lịch (theo phương Tây) để phù hợp với quá trình hiện đại hóa đất nước.

Tết âm lịch từng là ngày lễ lớn tại Nhật Bản (Ảnh: Báo Lao động)

Trước đó, Tết cổ truyền ở Nhật được tổ chức vào ngày 1 tháng Giêng âm lịch, tương tự như Tết Nguyên Đán của các nước Á Đông khác. Người Nhật cũng có phong tục dọn dẹp nhà cửa, cúng tổ tiên, đi chùa đầu năm, chúc Tết và tặng quà nhau. Tuy nhiên, sau khi cải cách lịch, chính phủ Nhật quyết định thống nhất toàn quốc ăn Tết theo dương lịch (ngày 1/1), gọi là “Shōgatsu”, tức là Tết Dương lịch.

Cải cách Nhật Bản đã thay đổi lựa chọn Tết dương lịch là dịp lễ lớn nhất năm (Ảnh: Dân việt)

Từ đó đến nay, người Nhật không còn ăn Tết âm lịch nữa, và dần dần Tết dương trở thành kỳ nghỉ lớn nhất trong năm, có ý nghĩa tương tự như Tết cổ truyền ở Việt Nam.

2. Vì sao Nhật Bản “bỏ” Tết âm lịch?

Sự thay đổi này không đơn giản chỉ là chuyển đổi ngày tháng. Nó phản ánh một bước ngoặt lịch sử quan trọng trong quá trình hiện đại hóa đất nước Nhật Bản.

Có nhiều lý do để Nhật Bản thay đổi ăn Tết dương lịch (Ảnh: Báo Lao động)

- Ảnh hưởng từ phương Tây: Khi Thiên hoàng Minh Trị bắt đầu công cuộc cải cách, Nhật Bản hướng tới việc hội nhập với thế giới phương Tây. Việc dùng dương lịch giúp đất nước góp phần đồng bộ thời gian với các nước châu Âu để thuận lợi thương mại, ngoại giao; thúc đẩy hình ảnh “một Nhật Bản văn minh, hiện đại” và đơn giản hóa hệ thống hành chính, học tập và sản xuất
- Giữ bản sắc nhưng thay đổi hình thức: Dù “bỏ” Tết âm, người Nhật không bỏ truyền thống đón năm mới. Họ chỉ thay đổi thời điểm, từ âm lịch sang dương lịch nhưng vẫn giữ tinh thần trân trọng quá khứ, sum vầy và cầu mong bình an. Vì thế, Tết Nhật Bản hiện đại vừa mang hơi thở phương Tây, lại vẫn thấm đẫm tinh thần Á Đông.

Tham khảo >> Tour Nhật Bản: Osaka - Kyoto - Phú Sĩ - Tokyo - Khu trượt tuyết Fujiten 6 ngày 5 đêm từ Hà Nội

3. Tết Dương lịch ở Nhật Bản - Phong tục ngày Tết đặc biệt

Nếu bạn từng du lịch Nhật vào đầu tháng 1, chắc chắn sẽ cảm nhận rõ không khí Tết nơi đây vừa trang nghiêm, vừa ấm cúng với nhiều phong tục truyền thống lâu đời như:

3.1. Dọn dẹp nhà cửa “Oosouji”

Đây là dịp lể người Nhật “thay áo mới” cho ngôi nhà của mình (Ảnh: sưu tầm)

Trước Tết, người Nhật tiến hành “Oosouji”, tức là dọn dẹp đại quy mô. Họ lau chùi từng ngóc ngách trong nhà, sắp xếp lại đồ đạc, tượng trưng cho việc gột bỏ xui xẻo của năm cũ, đón chào năm mới sạch sẽ, tinh khôi. Nghe quen không? Giống hệt thói quen dọn nhà của người Việt trước Tết vậy!

3.2. Trang trí nhà bằng biểu tượng may mắn

Biểu tượng may mắn ngày tết không thể thiếu trong nhà của người Nhật (Ảnh: Khám phá Nhật Bản)

Người Nhật thường trang trí “Kadomatsu” (cây thông và tre) ở hai bên cửa ra vào – tượng trưng cho sức sống và sự bền bỉ. Bên trong nhà có “Shimenawa” (dây thừng linh thiêng) để xua đuổi tà khí, và “Kagamimochi” - bánh mochi tròn tượng trưng cho sự viên mãn, sung túc.

3.3. Gửi thiệp chúc mừng năm mới

Gửi thiệp chúc tết là nét văn hóa đẹp của người Nhật (Ảnh: Báo Dân trí)

Thay vì lì xì hay quà cáp, người Nhật có truyền thống gửi thiệp chúc mừng “Nengajo”. Những tấm thiệp này được bưu điện đảm bảo phát đúng vào ngày 1/1, gửi lời chúc may mắn, sức khỏe và thành công. Với họ, đây là một cách thể hiện sự trân trọng và gắn kết trong các mối quan hệ.

3.4. Viếng đền thờ hoặc chùa - Hatsumoude

Chuyến thăm đền thờ hoặc chùa đầu tiên của năm mới là hoạt động truyền thống nổi tiếng nhất ở xứ Phù Tang. Các đền thờ lớn như Meiji Jingu sẽ mở cửa 24h bắt đều từ đêm giao thừa để người dân có thể đến cầu nguyện.

Hàng dài người xếp hàng vào viếng đền chùa dịp đầu năm (Ảnh: sưu tầm)

Bạn sẽ bắt gặp những cảnh tượng đông nghịt người xếp thành những hàng dài nối đuôi nhau vào đền, chùa để viếng và cầu nguyện tại những ngôi đền nổi tiếng. Vào dịp đặc biệt này, người Nhật còn rút các quẻ xem Omikuji để dự đoán những sự kiện đặc biệt xuất hiện trong năm. Mỗi quẻ sẽ có giá 500 - 1000 yên.

3.5. Joya no Kane - Lễ rung chuông

Lễ rung chuông là nét đẹp văn hóa lâu đời của người Nhật (Ảnh: Báo Dân trí)

Lễ rung chuông Joya no kane là một truyền thống lâu đời được tổ chức ở Nhật vào đêm giao thừa. Hồi chuông dài được gióng lên 108 lần đánh dấu năm cũ qua đi năm mới lại đến. Bên cạnh đó, 108 tiếng chuông cũng tượng trưng cho 108 ham muốn trần tục của con người theo Phật giáo. Joya no kane có ý nghĩa thanh lọc tâm trí và linh hồn của mọi người vào năm mới.

Tham khảo >> Tour Nhật Bản: Osaka - Kobe - Kyoto - Nagoya - Yamanashi - Tokyo - Trượt tuyết Fujiten 5 Ngày 5 Đêm từ TP.HCM

4. Tết Dương lịch - Dịp nghỉ lễ lớn nhất năm của người Nhật

Trong năm, người Nhật có nhiều kỳ nghỉ nhưng Tết Dương lịch Shōgatsu mới là khoảng thời gian thiêng liêng và được mong chờ nhất. Các cơ quan, trường học, công ty đều nghỉ từ 29/12 đến 3/1, thậm chí có nơi kéo dài hơn. Lúc này người Nhật tranh thủ về quê thăm gia đình, sum họp cùng người thân; đi chùa đầu năm “Hatsumode”, cầu bình an hay tham gia các sự kiện mừng năm mới, xem múa sư tử, rước kiệu, pháo hoa. 

Tết dương lịch là kỳ nghỉ dài nhất và ý nghĩa nhất đối với người Nhật (Ảnh: Báo Lao động)

Không khí vừa tĩnh lặng vừa trang trọng, khác hẳn sự náo nhiệt, pháo hoa rộn ràng của Tết ở Việt Nam. Với người Nhật, đầu năm là thời gian tĩnh tâm, nhìn lại bản thân và chuẩn bị tinh thần cho hành trình mới.

5. Tìm hiểu những món ăn truyền thống dịp Tết dương lịch tại Nhật Bản

Trong ngày đầu năm, các gia đình Nhật chuẩn bị “Osechi Ryori” - hộp đồ ăn Tết được bày trong hộp gỗ nhiều tầng, với mỗi món tượng trưng cho một lời chúc.

Những hộp đồ ăn bắt mắt không thể thiếu vào dịp Tết tại Nhật Bản (Ảnh: VTC News)

Món ăn truyền thống Osechi Ryori: Ở Việt Nam có “Bánh Chưng – Bánh dày” thì ở Nhật Osechi Ryori là món ăn không thể thiếu vào ngày Tết. Osechi Ryori có nguồn gốc từ hơn 1000 năm về trước và được bắt đầu từ những món đơn giản. Tuy nhiên, hiện nay số lượng món đã được tăng lên thể hiện cuộc sống sung túc, dư dả và viên mãn của người Nhật. 

Bát mì trường thọ Toshikoshi Soba hấp dẫn (Ảnh: sưu tầm)

Mì trường thọ Toshikoshi Soba: Trong phong tục người Nhật, vào ngày cuối cùng của năm cũ mọi người sẽ cùng nhau thưởng thức bát mì Soba. Mì Soba có đặc điểm dài, dai nhưng dễ cắn đứt thể hiện cho việc những xui xẻo của năm cũ được chấm hết và chào đón năm mới nhiều may mắn. Vì vậy, ngày 31/12 hằng năm các quán mì Soba ở Nhật lại tấp nập khách khứa. 

Những chiếc bánh mochi được tạo hình bắt mắt (Ảnh: sưu tầm)

Bánh Mochi: Mochi là món bánh không còn xa lạ gì với người dân cũng như du khách đến Nhật Bản. Mochi giống như một món bánh tròn vẹn dâng lên các Thần linh. Món bánh này cũng được dùng trong ngày tết trung thu ở Nhật. Trong quan niệm của người Nhật, Thần linh sẽ không thích những món ăn có hình thù nhọn nên những chiếc bánh mochi tròn mềm này rất thích hợp để thờ cúng.

6. Vì sao người Việt dễ nhầm rằng Nhật Bản vẫn ăn Tết âm?

Lý do đơn giản là vì nhiều nền văn hóa châu Á cùng chia sẻ những nét tương đồng về Tết – như thờ cúng tổ tiên, ăn uống sum vầy, dọn nhà, chúc Tết… Thêm vào đó, không khí đầu năm ở Nhật Bản vẫn rất “Tết”, khiến nhiều người lầm tưởng họ cũng ăn Tết âm. Thực tế, người Nhật chỉ thay đổi ngày Tết, chứ không hề đánh mất ý nghĩa truyền thống. Nếu bạn từng đến Nhật dịp cuối năm, chắc chắn sẽ cảm nhận rõ dù không đốt pháo hay lì xì, nhưng tinh thần hướng về gia đình, cầu mong bình an và khởi đầu mới vẫn nguyên vẹn trong mỗi người Nhật.

Không khí đông đúc ngày Tết Dương lịch tại Nhật Bản (Ảnh: sưu tầm)

Như vậy, Nhật Bản ăn Tết theo dương lịch, nhưng trong tâm thức và văn hóa, Tết của họ vẫn là thời điểm sum vầy, tri ân, khởi đầu mới – giống như ý nghĩa của Tết âm ở Việt Nam. Việc thay đổi lịch không làm mất đi bản sắc, mà còn cho thấy khả năng thích ứng và sáng tạo đáng nể của người Nhật. Nếu có dịp đặt chân đến Nhật vào đầu tháng 1, đừng bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm không khí Shōgatsu - Tết Dương lịch đặc trưng của “xứ sở mặt trời mọc”.

Tham khảo ngay tour du lịch Nhật Bản dịp Tết này:

Tour Nhật Bản: Tokyo - Yamanashi - Nabana No Sato - Kyoto - Osaka 5 ngày 5 đêm từ TP.HCM - Tết Dương Lịch 2025

Tour Nhật Bản: Osaka - Kyoto - Núi Phú Sĩ - Tokyo 6 ngày 5 đêm từ Hà Nội - Tết Dương Lịch 2025

Tour Nhật Bản: Tokyo - Núi Phú Sĩ - Làng cổ Shirakawago - Kyoto - Osaka 6 ngày 5 đêm từ Hà Nội - Tết Dương Lịch 2025

Hãy tham khảo một số tour du lịch Nhật Bản của PYS Travel ngay nhé:

Danh mục tour Nhật Bản

Tour Nước Ngoài tết Dương lịch 2026

Bản Quyền Hình Ảnh: 

PYS Travel luôn tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ về tác phẩm nhiếp ảnh, ảnh chụp của các cá nhân và tổ chức. Chúng tôi luôn cố gắng nỗ lực liên hệ với tất cả các tác giả có ảnh được sử dụng để xin sự cho phép sử dụng ảnh. Nếu có sự sơ xuất hay thiếu sót nào, chúng tôi xin được gửi lời xin lỗi tới các tác giả, chủ sở hữu hình ảnh. Các anh/chị cũng vui lòng gửi phản hồi lại cho PYS Travel: https://pystravel.vn/ban-quyen-hinh-anh