Khám phá Ẩm thực Nhật Bản - Hành trình chạm tới tinh hoa đất nước mặt trời mọc

Ẩm thực Nhật Bản từ lâu đã trở thành biểu tượng tinh hoa văn hóa của đất nước Mặt Trời Mọc. Không cầu kỳ trong cách chế biến, người Nhật chú trọng gìn giữ hương vị tự nhiên và sự tinh khiết của từng nguyên liệu, tạo nên phong cách ẩm thực thanh tao nhưng đầy chiều sâu. Mỗi món ăn đều thể hiện triết lý sống hòa hợp với thiên nhiên, tôn trọng mùa vụ và cái đẹp trong sự giản dị. Chính sự tinh tế đó đã giúp ẩm thực Nhật Bản vươn tầm thế giới, trở thành nguồn cảm hứng cho hàng triệu tín đồ ẩm thực trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Cùng PYS Travel khám phá chi tiết! 

1. Giới thiệu đôi nét về ẩm thực Nhật Bản

Ẩm thực Nhật Bản từ lâu đã được xem là biểu tượng tinh hoa văn hóa của đất nước mặt trời mọc. Không chỉ nổi tiếng bởi hương vị thanh tao, ẩm thực Nhật còn thể hiện rõ triết lý sống của người dân nơi đây đó là đề cao sự hài hòa, tinh tế và tôn trọng thiên nhiên. Mỗi món ăn không chỉ là sự kết hợp giữa nguyên liệu và gia vị, mà còn là tác phẩm nghệ thuật thể hiện tâm hồn người Nhật.

Điểm đặc trưng của văn hóa ẩm thực Nhật Bản nằm ở sự cân bằng giữa màu sắc - hương vị - cách trình bày. Người Nhật tin rằng “ăn cũng là một trải nghiệm thẩm mỹ”, vì vậy từng lát cá, từng bát cơm hay chén nước tương đều được chăm chút cẩn thận để mang đến cảm giác hài hòa cho người thưởng thức.

Ẩm thực Nhật Bản (Ảnh: Sưu tầm)

Do đặc điểm địa lý bốn bề giáp biển, hải sản và rong biển chiếm phần lớn trong khẩu phần ăn của người Nhật. Các món ăn như sushi, sashimi, tempura hay ramen không chỉ thể hiện sự sáng tạo trong cách chế biến mà còn mang đậm tinh thần hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.

2. Đặc trưng nổi bật trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản

2.1. Ẩm thực Nhật Bản và hương vị theo bốn mùa

Một trong những điểm đặc sắc nhất của văn hóa ẩm thực Nhật Bản chính là sự thay đổi món ăn theo từng mùa. Người Nhật quan niệm rằng ẩm thực không chỉ để thưởng thức bằng vị giác mà còn bằng thị giác và cảm nhận thiên nhiên qua từng nguyên liệu.

- Mùa xuân: là mùa của măng non, nghêu tươi, dâu tây và hoa anh đào. Những món ăn mùa này thường có sắc hồng dịu nhẹ, tượng trưng cho vẻ đẹp thoáng qua của hoa sakura.

- Mùa hè: khi tiết trời nóng bức, người Nhật chuộng các món mì lạnh, tào phớ, mì ống trúc, thanh mát và ít dầu mỡ.

- Mùa thu: là mùa của nấm Matsutake, cá thu đao Sanma, khoai lang, bí đỏ, mang hương vị ấm áp, đậm đà hơn.

- Mùa đông: là thời điểm lý tưởng để thưởng thức các món nóng như lẩu, oden, cháo okayu, ramen hay các món hầm, giúp sưởi ấm cơ thể trong khí lạnh.

Ẩm thực Nhật Bản thay đổi theo từng mùa (Ảnh: Sưu tầm)

2.2. Triết lý “Tam Ngũ” trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản

Ẩm thực Nhật Bản được xây dựng dựa trên quy tắc “Tam Ngũ” - triết lý cân bằng về hương vị, màu sắc và cách chế biến, tạo nên sự hài hòa cho món ăn:

- Ngũ vị: chua - cay - đắng - mặn - ngọt

- Ngũ pháp: sống - hấp - chiên - nướng - ninh

- Ngũ sắc: trắng - vàng - đỏ - xanh - đen

Ngoài ra, người Nhật còn tuân theo thứ tự nêm nếm “Sa-shi-su-se-so” (đường - muối - giấm - nước tương - miso), giúp tạo nên mùi vị đặc trưng vừa tinh tế vừa tự nhiên.

Chính triết lý này đã biến ẩm thực Nhật Bản sushi, ẩm thực truyền thống Nhật hay các món ăn Nhật Bản hiện đại trở nên cân đối, hài hòa và đẹp mắt trong từng chi tiết.

2.3. Lối sống lành mạnh trong văn hóa ăn uống Nhật Bản

Người Nhật nổi tiếng với tuổi thọ cao và sức khỏe tốt, phần lớn nhờ vào chế độ ăn uống khoa học và phương châm “ăn đơn giản - sống thanh đạm”.

- Ưu tiên hải sản và cá biển: thay vì thịt đỏ, người Nhật sử dụng nhiều cá, hải sản giàu Omega-3 - tốt cho tim mạch và não bộ.

- Ăn nhiều rau xanh, đậu và trái cây tươi: giúp bổ sung chất xơ, vitamin và duy trì cân bằng dinh dưỡng.

- Đơn giản hóa cách chế biến: chuộng hấp, luộc, ăn sống để giữ trọn hương vị tự nhiên của nguyên liệu.

- Sử dụng ít gia vị: tôn trọng vị ngọt, vị tươi vốn có của thực phẩm.

- Phương pháp “Hara Hachi Bu” - chỉ ăn no 80%, giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh và tránh lão hóa sớm.

- Các món lên men truyền thống như miso, nước tương, umeboshi (mơ ngâm), natto (đậu nành lên men) là thành phần không thể thiếu, góp phần cân bằng hệ vi sinh đường ruột.

Các món ăn Nhật Bản sử dụng hải sản rất nhiều (Ảnh: Sưu tầm)

Xem thêm>> Du lịch Nhật Bản - ngắm trọn vẻ đẹp 4 mùa xinh đẹp trong tầm mắt

3. Tìm hiểu Văn hóa Sushi Nhật Bản

3.1. Sushi - Biểu tượng của tinh hoa văn hóa Nhật Bản

Sushi - món ăn biểu tượng của ẩm thực Nhật Bản, mang ý nghĩa sâu sắc hơn nhiều so với một bữa ăn thông thường. Trong tiếng Nhật, “sushi” có nghĩa là “nước chua”, phản ánh nguồn gốc của món ăn từ cơm trộn giấm. Theo định nghĩa, sushi là sự kết hợp giữa cơm nếp và các nguyên liệu như hải sản tươi sống, trứng, rau củ, được cuộn tròn bằng tay hoặc ép khuôn. Hai hình thức cơ bản nhất là Nigiri sushi (cơm nắm kèm topping) và Maki sushi (cơm cuộn với nhân bên trong).

Sushi không chỉ là món ăn nổi tiếng của Nhật Bản, mà còn là biểu tượng văn hóa và tinh thần của người dân xứ Phù Tang. Mỗi miếng sushi là kết tinh của sự tinh tế, tỉ mỉ và khéo léo, thể hiện triết lý sống hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.

Sushi là biểu tượng tinh hoa văn hóa ẩm thực Nhật Bản (Ảnh: Sưu tầm)

Trong văn hóa sushi Nhật Bản, mọi chi tiết - từ cách chọn nguyên liệu, tạo hình, đến trình bày - đều được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo sự cân bằng giữa vị giác và thị giác, giữa âm và dương. Màu sắc, hình khối và hương vị của sushi hòa quyện một cách tự nhiên, tạo nên cảm giác nhẹ nhàng, tinh khiết nhưng đầy nghệ thuật.

Đặc biệt, người Nhật rất tôn trọng thiên nhiên trong cách chế biến sushi. Họ tận dụng tối đa nguyên liệu, không lãng phí bất kỳ phần nào, coi việc làm sushi là một nghệ thuật thể hiện lòng biết ơn với tự nhiên. Chính vì vậy, sushi trở thành niềm tự hào của ẩm thực Nhật Bản, được cả thế giới ngưỡng mộ và yêu thích.

3.2. Cách thưởng thức món ăn sushi Nhật Bản 

Thưởng thức sushi cũng là một nghi lễ văn hóa tinh tế. Người Nhật thường tuân theo một số nguyên tắc khi ăn:

- Ăn cùng wasabi để tăng hương vị và khử mùi tanh của hải sản.

- Chấm nước tương vừa đủ, tránh làm át đi vị tự nhiên của cá và cơm.

- Ăn kèm gừng ngâm (gari) để thanh lọc vị giác giữa các loại sushi khác nhau.

Thưởng thức sushi cùng nước tương (Ảnh: Sưu tầm)

Mỗi hành động nhỏ trong cách thưởng thức sushi đều thể hiện phép lịch sự, sự tôn trọng và tinh thần “wabi-sabi” - vẻ đẹp giản dị, thanh tao vốn có của người Nhật.

3.3. Các hình thức đa dạng của món ăn sushi Nhật Bản

Sushi có nhiều biến thể khác nhau tùy theo vùng miền và cách chế biến. Dưới đây là một số loại sushi nổi tiếng trong ẩm thực Nhật Bản:

Nigirizushi: Cơm nắm bằng tay, bên trên là miếng cá hoặc hải sản tươi.

(Ảnh: Sưu tầm)

Makizushi: Cơm và nhân được cuộn trong rong biển bằng mành tre.

(Ảnh: Sưu tầm)

Temakizushi: Sushi hình nón, được cuộn tay với rong biển bên ngoài.

(Ảnh: Sưu tầm)

Chirashizushi: Cơm sushi được bày trong bát, bên trên rải nhiều loại nguyên liệu tươi.

(Ảnh: Sưu tầm)

Edomae sushi: Phong cách sushi truyền thống tại Tokyo, phục vụ trực tiếp tại quầy.

Oshizushi: Sushi ép trong khuôn tre, nổi tiếng ở vùng Kansai.

(Ảnh: Sưu tầm)

Funazushi: Loại sushi lên men cổ xưa, đại diện cho sushi truyền thống lâu đời.

(Ảnh: Sưu tầm)

California roll: Phiên bản hiện đại phổ biến ở nước ngoài, cuộn ngược với cơm bên ngoài.

(Ảnh: Sưu tầm)

Inarizushi: Sushi trong túi đậu hũ chiên giòn, chứa cơm và rau củ

(Ảnh: Sưu tầm)

Lên kế hoạch khám phá ẩm thực Nhật Bản của PYS Travel:

Tour Nhật Bản: Osaka - Kobe - Kyoto - Phú Sĩ - Tokyo 6 ngày 5 đêm từ Hà Nội

Tour Nhật Bản mùa thu 2025: Osaka - Kyoto - Nagoya - Phú Sĩ - Tokyo 6 ngày 5 đêm từ Hà Nội

4. Những món ăn Nhật Bản truyền thống nổi bật

4.1. Sashimi - vị tươi nguyên của biển cả

Giống như sushi, Sashimi là một trong những món ăn đặc trưng của Nhật Bản, được xem như “đại sứ ẩm thực” mang hương vị của đại dương. Thành phần chính là các loại hải sản tươi sống như cá hồi, cá ngừ, tôm, mực…, được thái lát mỏng, trình bày tinh tế và ăn kèm với wasabi cùng nước tương.

Sashimi - Cảm nhận sự tươi mát trong khoang miệng (Ảnh: Sưu tầm)

Điều khiến sashimi đặc biệt nằm ở độ tươi nguyên và hương vị tự nhiên của nguyên liệu - bạn có thể cảm nhận được “hơi thở của biển” trong từng lát cá mềm tan. Không chỉ ngon miệng, sashimi còn là biểu tượng của lối sống lành mạnh mà người Nhật theo đuổi, với niềm tin rằng hải sản tươi giúp tăng cường sức khỏe và trí não.

4.2. Mì Udon - sợi mì dày, dẻo và đậm bản sắc

Udon là loại mì sợi to, mềm và dẻo, thường được thưởng thức cả nóng lẫn lạnh tùy mùa. Món mì này được ăn kèm với nước dùng dashi thanh ngọt, hoặc biến tấu với nhiều loại nước súp khác nhau cùng topping đa dạng như tempura, hành lá, trứng, thịt bò. Một điều thú vị là tiếng “xì xụp” khi ăn mì được xem là biểu hiện của sự ngon miệng và lời khen với đầu bếp - nét văn hóa ăn uống rất đặc trưng của người Nhật.

Sợi mì Udon mềm, to và dẻo (Ảnh: Sưu tầm)

4.3. Mì Ramen - món mì quốc dân với hàng trăm biến thể

Nhắc đến món ăn Nhật Bản, không thể bỏ qua Ramen - món mì quốc dân có mặt ở khắp mọi miền đất nước. Ramen có nhiều loại nước dùng như Shio (muối), Tonkotsu (xương heo) và Miso (từ đậu nành). Mỗi vùng lại có phiên bản ramen riêng, phản ánh khẩu vị và thổ nhưỡng địa phương. Sợi mì vàng óng, nước dùng béo ngọt hòa quyện cùng topping như thịt heo, trứng luộc lòng đào, rong biển… tạo nên hương vị khó quên khiến ramen trở thành món ăn yêu thích của cả người dân bản địa và du khách.

Mì Ramen với nước dùng béo ngọt (Ảnh: Sưu tầm)

4.4. Bánh xèo Okonomiyaki - “nướng tự do” đậm chất Nhật

Okonomiyaki - món bánh xèo Nhật Bản - là đại diện cho tinh thần sáng tạo trong ẩm thực Nhật. Cái tên “okonomiyaki” có nghĩa là “nướng theo ý thích”, đúng như cách người Nhật tự do chọn nguyên liệu như bột, trứng, bắp cải, thịt, hải sản, phô mai, mochi... để tạo nên hương vị riêng.

Chiếc bánh được nướng vàng trên vỉ, phủ lên trên sốt ngọt, mayonnaise, rong biển và cá bào. Nhiều nhà hàng còn cho phép thực khách tự tay làm bánh, mang đến trải nghiệm thú vị và đáng nhớ khi khám phá văn hóa ẩm thực Nhật Bản.

Bánh xèo Okonomiyaki vàng óng (Ảnh: Sưu tầm)

4.5. Tempura - món chiên giòn rụm, thanh nhẹ

Tempura là món chiên nổi tiếng bậc nhất của Nhật Bản, với nguyên liệu đa dạng như tôm, cá, rau củ, thịt… được tẩm bột mỏng rồi chiên vàng giòn. Khác với các món chiên phương Tây, tempura không hề ngấy, mà thanh nhẹ, giòn rụm và giữ trọn vị tươi của nguyên liệu bên trong. Đó là lý do tempura được xem là món ăn truyền thống Nhật Bản kết hợp hoàn hảo giữa độ giòn và vị thanh tao.

Món chiên giòn rụm theo phong cách ẩm thực Nhật Bản (Ảnh: Sưu tầm)

PYS Travel giới thiệu tới Quý khách tour Nhật Bản dịp Tết dương lịch: 

Tour Nhật Bản: Osaka - Kyoto - Nagoya - Phú Sĩ - Tokyo 5 ngày 4 đêm từ TP.HCM - Tết Dương Lịch 2026

Tour Nhật Bản: Osaka - Kyoto - Núi Phú Sĩ - Tokyo 6 ngày 5 đêm từ Hà Nội - Tết Dương Lịch 2026

4.6. Unagi Don - cơm lươn nướng đậm đà

Unagi Don (cơm lươn) là món ăn quen thuộc xuất hiện trong nhiều bộ anime, gắn liền với hình ảnh bữa cơm gia đình Nhật. Lươn được nướng than hồng, phủ nước sốt ngọt đậm đà rồi đặt lên cơm trắng nóng hổi. Không chỉ hấp dẫn bởi hương thơm quyến rũ, Unagi Don còn mang ý nghĩa văn hóa, được xem là món ăn giải nhiệt, bồi bổ sức khỏe trong những ngày hè oi bức. Đây chính là một trong những món ăn truyền thống nổi bật của Nhật Bản mà du khách nhất định nên thử.

Món cơm lươn thơm lừng hương vị Nhật Bản (Ảnh: Sưu tầm)

Xem thêm >> Mùa lá đỏ Nhật Bản

4.7. Takoyaki - bánh bạch tuộc giòn tan của lễ hội Nhật

Takoyaki là món bánh hình tròn làm từ bột mì và nhân bạch tuộc, được nướng trên khuôn đặc biệt. Khi chín, bánh được phủ sốt takoyaki, mayonnaise và cá bào, tạo nên hương vị thơm béo, hấp dẫn. Takoyaki thường xuất hiện tại các lễ hội truyền thống Nhật Bản, là biểu tượng của văn hóa ẩm thực đường phố Nhật, gắn liền với niềm vui, sự sôi động và tinh thần phóng khoáng của giới trẻ.

Món ăn Nhật Bản hấp dẫn giới trẻ - Takoyaki (Ảnh: Sưu tầm)

4.8. Yakitori - món xiên nướng trong không khí Izakaya

Yakitori là thịt gà xiên nướng trên than hồng, tẩm ướp bằng nước sốt tare (đậm vị tương) hoặc muối. Thịt nướng cháy xém nhẹ, thơm lừng, ăn cùng bia lạnh là đặc trưng của quán Izakaya - quán nhậu kiểu Nhật. Đây không chỉ là món ăn ngon mà còn là một phần của văn hóa giao lưu, kết nối con người Nhật, nơi mọi người cùng chia sẻ niềm vui sau giờ làm việc.

Món thịt xiên nướng đậm vị nướng trên than hồng (Ảnh: Sưu tầm)

4.9. Wagashi - biểu tượng ngọt ngào của trà đạo Nhật Bản

Wagashi là tên gọi chung cho các loại bánh ngọt truyền thống Nhật Bản, thường dùng trong các buổi trà đạo. Bánh được làm từ bột gạo, đậu đỏ và đường, tạo nên vị ngọt thanh, tinh khiết. Mỗi chiếc wagashi được tạo hình như một tác phẩm nghệ thuật, mô phỏng hoa lá, chim muông, thể hiện sự tinh tế và trân trọng thiên nhiên. Người Nhật tin rằng đậu đỏ trong wagashi mang ý nghĩa trừ tà, cầu may mắn và thịnh vượng.

Bánh ngọt Wagashi - Ẩm thực tinh tế Nhật Bản (Ảnh: Sưu tầm)

Có thể bạn quan tâm>> Du lịch Nhật Bản tháng 1: Trải nghiệm mùa đông tuyết rơi và lễ hội đặc sắc

5. Ẩm thực Nhật Bản tại Việt Nam

Ẩm thực Nhật Bản tại Việt Nam không chỉ là sự du nhập đơn thuần, mà đã trở thành một phần quen thuộc trong đời sống ẩm thực của người Việt. Với sự tinh tế trong cách trình bày và hương vị thanh tao đặc trưng, các món ăn Nhật đã chinh phục trái tim của nhiều thực khách - từ những người yêu thích sự nhẹ nhàng đến các tín đồ ẩm thực khó tính.

Hiện nay, các nhà hàng Nhật Bản tại Việt Nam xuất hiện ngày càng nhiều, đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM hay Đà Nẵng. Thực khách có thể dễ dàng tìm thấy sushi, sashimi, ramen, tempura, udon hay bento được chế biến chuẩn vị, trong không gian mang đậm phong cách Nhật. Không chỉ vậy, nhiều nhà hàng còn kết hợp nguyên liệu tươi ngon của Việt Nam với phong cách chế biến truyền thống của Nhật Bản, tạo nên những món ăn vừa độc đáo vừa gần gũi với khẩu vị người Việt.

Quán ăn phục vụ món ăn Nhật Bản - Ishushi tại Việt Nam (Ảnh: Sưu tầm)

Trong những năm gần đây, ẩm thực Nhật Bản tại Việt Nam ngày càng được giới trẻ yêu thích. Những món như sushi, sashimi, ramen, matcha, mochi không chỉ xuất hiện trong các nhà hàng cao cấp mà còn phổ biến tại các quán ăn, khu ẩm thực và chuỗi cà phê hiện đại. Điều này cho thấy, ẩm thực Nhật Bản đã trở thành xu hướng và là cầu nối văn hóa giữa hai quốc gia Việt - Nhật.

Ẩm thực Nhật Bản là bức tranh hài hòa giữa hương vị, thẩm mỹ và tinh thần tôn trọng thiên nhiên. Không chỉ dừng lại ở hương vị, ẩm thực Nhật còn phản ánh văn hóa, lối sống thanh nhã và triết lý “đẹp trong giản dị” đặc trưng của xứ sở hoa anh đào. Nếu bạn muốn cảm nhận trọn vẹn tinh hoa ẩm thực Nhật Bản, hãy cùng PYS Travel một lần đặt chân đến đất nước Mặt Trời Mọc để cảm nhận sâu sắc về văn hóa và con người Nhật Bản - nơi ẩm thực không chỉ là bữa ăn, mà là nghệ thuật sống.

Hiện PYS Travel đang có các tour du lịch Nhật Bản dành cho bạn:

Tour du lịch Nhật Bản

Tham khảo ngay tour du lịch mùa thu và dịp Tết Dương lịch khác của PYS Travel:

Tour mùa thu Nước Ngoài

Tour Nước Ngoài tết Dương lịch 2026

Bản Quyền Hình Ảnh:

PYS Travel luôn tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ về tác phẩm nhiếp ảnh, ảnh chụp của các cá nhân và tổ chức. Chúng tôi luôn cố gắng nỗ lực liên hệ với tất cả các tác giả có ảnh được sử dụng để xin sự cho phép sử dụng ảnh. Nếu có sự sơ suất hay thiếu sót nào, chúng tôi xin được gửi lời xin lỗi tới các tác giả, chủ sở hữu hình ảnh. Các anh/chị cũng vui lòng gửi phản hồi lại cho PYS Travel: https://pystravel.vn/ban-quyen-hinh-anh