Tìm hiểu đầy đủ về lịch sử văn hóa Ấn Độ qua các thời kỳ

Ấn Độ mang trong lòng nó những giá trị văn minh vừa chói lọi lại vừa huyền bí, vừa rất mềm dẻo, uyển chuyển lại vừa có sức sống mạnh mẽ. Lịch sử văn hóa Ấn Độ được chia theo từng giai đoạn, từng thời kỳ với nhiều sự đổi thay cũng như hình thành cho đến ngày nay. Văn hóa Ấn Độ, thường được coi là sự pha trộn của một số nền văn hóa, trải dài khắp tiểu lục địa Ấn Độ và đã bị ảnh hưởng bởi một lịch sử đã có từ nhiều thiên niên kỷ. 

1. Lịch sử văn hóa Ấn Độ cổ đại

Lịch sử của Ấn Độ bắt đầu với nền văn minh cổ đại và có thể nói đây là thời kỳ có sức ảnh hưởng lớn đối với sự phát triển văn hóa của nhiều dân tộc phương Đông, nhất là các nước Đông Nam Á.

Chế độ Totem đặc trưng của thời kỳ Ấn Độ cổ đại (Ảnh: sưu tầm)

Ấn Độ cổ đại là mảnh đất của tôn giáo và triết học. Lúc đầu, tôn giáo ở Ấn Độ bắt nguồn từ những tín ngưỡng trong thời nguyên thủy mà ra, nên còn giữ nhiều tàn dư của chế độ Totem sùng bái vật tổ và sùng bái tự nhiên. Theo kinh Veda thì người Ấn Độ lúc đó thờ thần mặt trời, thần lửa, thần sấm sét, thần mùa màng,…

Chữ viết Ấn Độ được coi là ngôn ngữ cổ nhất (Ảnh: sưu tầm)

Đây cũng là giai đoạn chứng kiến sự xuất hiện ban đầu của chữ viết Ấn Độ. Tiếng Phạn (Sanskrit) mà người Ấn Độ cổ đại dùng với những âm tiết, từ vựng phong phú cũng là một thứ tiếng rất đẹp thuộc ngữ hệ Ấn-Âu, ra đời trong thời kỳ này.

2. Nền văn minh Thung lũng Indus

Nền văn minh Indus chấm dứt do thiên tai (Ảnh: sưu tầm)

Cách đây rất lâu, ở phương đông, đã có một vài nền văn minh trỗi dậy. Những lý do chính cho sự phát triển của các nền văn minh đô thị này là do có cơ hội tiếp cận với các con sông, nơi phục vụ nhu cầu khác nhau của con người. Cùng với nền văn minh Lưỡng Hà và Ai Cập, đã hình thành nền văn minh Thung lũng Indus trải dài khắp Tây Bắc Ấn Độ và Pakistan ngày nay.

Nền văn minh Indus có nhiều thành tựu được tìm thấy (Ảnh: sưu tầm)

Là nền văn minh lớn nhất trong số ba nền văn minh, Indus phát triển mạnh mẽ vào khoảng năm 2600 trước Công nguyên, vào thời điểm đó nông nghiệp ở Ấn Độ bắt đầu phát triển nhanh chóng. Thung lũng Indus màu mỡ đã tạo điều kiện cho nông nghiệp được tiến hành trên quy mô lớn.

Các thị trấn nổi tiếng nhất của Thung lũng Indus ngày nay là Mohenjo Daro và Harappa. Thật không may, nền văn minh đã kết thúc vào khoảng năm 1300 trước Công nguyên, lý do chủ yếu là do thiên tai.

3. Văn minh Vệ đà

Kỷ nguyên tiếp theo của Ấn Độ ​​là nền văn minh Vệ Đà, phát triển rực rỡ dọc theo con sông Saraswati, được đặt tên theo kinh Veda, mô tả văn học thời kỳ đầu của người Hindu.

Hai sử thi vĩ đại Ramayana và Mahabharata vẫn có giá trị cho đến ngày nay (Ảnh: sưu tầm)

Hai sử thi vĩ đại nhất trong thời kỳ này là Ramayana và Mahabharata, đến nay vẫn được những người theo Ấn Độ giáo hết sức tôn kính.

4. Kỷ nguyên Phật giáo

Kỷ nguyên Phật giáo vĩ đại (Ảnh sưu tầm)

Tiếp theo là thời đại Phật giáo, các quyền lực nổi bật vào thời điểm này là Sakya của Kapilavastu và Licchavis của Vaishali. Đức Phật, tên ban đầu là Siddhartha Gautama, sinh ra ở Lumbini gần Kapilavastu và là người sáng lập ra Phật giáo - một tôn giáo dựa trên thuyết duy linh. Ông qua đời ở tuổi 80 vào năm 480 trước Công nguyên nhưng giáo lý của ông đã lan rộng khắp miền nam và miền đông châu Á và được tuân theo trên toàn thế giới ngày nay.

Nhiều bức tượng Phật có giá trị được khai quật tại Ấn Độ (Ảnh: sưu tầm)

Đạo Phật khi ấy là một thứ giáo lý thoát ly thực tế cuộc sống, phủ định đấu tranh giai cấp. Tuy vậy, xét trong điều kiện lịch sử lúc bấy giờ thì về khách quan, đạo Phật cũng có mặt tích cực của nó, vì nó chủ trương sự “bình đẳng giữa chúng sinh”, mở đường giải thoát cho tất cả mọi người bị đè nén, tức là phản đối chế độ chủng tính đương thời. So với đạo Bà La Môn chủ trương bạo lực và tăng cường sự cách biệt chủng tính, thì có thể nói là đó là một sự tiến bộ đáng kể. Tuy nhiên ta cũng phải thấy rằng mặt tiến bộ này rất hạn chế vì căn bản đạo Phật không thể chủ trương tiêu diệt giai cấp trong xã hội, thái độ đối với áp lực giai cấp vẫn là nhẫn nhục, hòa hoãn, phục tùng. 

5. Vương triều Gupta

Thời kỳ Gupta từng rất hùng mạnh (Ảnh: sưu tầm)

Thời kỳ Gupta được coi là thời kỳ vàng son của lịch sử Ấn Độ. Khi Chandragupt I nhận được món quà hồi môn của Pataliputra khi ông kết hôn với con gái của tù trưởng ‘Licchavi’, ông bắt đầu đặt nền móng cho đế chế của mình, kéo dài từ sông Hằng hoặc sông Hằng đến thành phố Allahabad.

Ông cai trị trong 15 năm và còn được gọi là 'vua của các vị vua' vì những cuộc chinh phạt chiến lược và xây dựng nhà nước hưng thịnh của Ấn Độ. Vương triều Gupta có 9 đời vua, qua gần 150 năm (319 - 467), vẫn giữ được sự phát triển và nét đặc sắc cả dưới thời Hậu Gupta (467 - 606) và Vương triều Hác-sa tiếp theo (606 - 647), tức là từ thế kỉ IV đến thế kỉ VII.

Một phần kiến trúc đặc trưng của thời kỳ Gupta (Ảnh: sưu tầm)

Dưới thời kỳ Gupta các tôn giáo lớn được hình thành như Phật giáo, Ấn Độ giáo, chữ viết được ra đời và đặc biệt là các công trình kiến trúc cổ đại. Những thành tựu văn hóa này đã định hình cho văn hóa Ấn Độ phát triển theo hướng thích hợp nhất, có sự lan tỏa và ảnh hưởng ra bên ngoài.

Dấu ấn đậm nét của thời kỳ này là sự xuất hiện của đền Taj Mahal nổi tiếng (Ảnh: sưu tầm)

Thời kỳ này cũng là sự phát triển thịnh vượng của kiến trúc Ấn Độ khi có nhiều công trình thế kỷ được hình thành. Nghệ thuật Ấn Độ chịu ảnh hưởng sâu sắc của các tôn giáo vì các công trình đều phục vụ cho một tôn giáo nhất định. Chủ yếu là theo các yêu cầu từ 3 tôn giáo: đạo Hindu, Phật giáo, Hồi giáo. Công trình kiến trúc nổi bật phải kể đến là tháp Mina và lăng Taj Mahal. Lăng Taj Mahal được xem là công trình đẹp nhất trong thành tựu văn hóa Ấn Độ và được thế giới miêu tả là một "kiệt tác được cả thế giới chiêm ngưỡng".

6. Lịch sử văn hóa Ấn Độ hiện đại

Ấn Độ chìm đắm trong những ngày đen tối khi thực dân Anh xâm chiếm (Ảnh: sưu tầm)

Đây chính là thời kỳ gần nhất của lịch sử văn hóa Ấn Độ. Trong cuối thế kỷ 16 và 17, các công ty thương mại châu Âu ở Ấn Độ đã cạnh tranh với nhau một cách dữ dội. Vào quý cuối cùng của thế kỷ 18, người Anh đã vượt qua tất cả những người khác và tự khẳng định mình là cường quốc thống trị ở Ấn Độ. Người Anh đã quản lý Ấn Độ trong thời gian khoảng hai thế kỷ và mang lại những thay đổi mang tính cách mạng trong đời sống xã hội, chính trị và kinh tế của đất nước.

Thực dân Anh đã thực hiện nhiều cuộc tàn sát đẫm máu (Ảnh: sưu tầm)

Tuy nhiên, đỉnh cao của quá trình thuộc địa đã đạt được khi người Anh đến vào đầu những năm 1600 với tư cách là thương nhân. Lợi dụng sự tan rã tồn tại ở Ấn Độ sau thời kỳ thống trị của Mughal, người Anh đã tích cực sử dụng chiến lược ‘chia để trị’ để thống trị Ấn Độ trong hơn 2 thế kỷ. Họ bị coi là kẻ cướp bóc tài nguyên giàu có của Ấn Độ - khi họ lấy bông, gia vị, lụa và trà, với rất nhiều tài nguyên khác.

Ấn Độ thay đổi nhiều do hai cuộc thế chiến (Ảnh: sưu tầm)

Mặc dù họ đã tạo ra một phần lớn cơ sở hạ tầng của Ấn Độ, bằng cách đưa cả động cơ hơi nước cho người dân ở quốc gia này nhưng hiếm khi được nhìn lại như một mối quan hệ bình đẳng. Nữ hoàng Anh đã khẳng định rằng mục đích của người Anh là giúp Ấn Độ tiến bộ - tuy nhiên, nhiều vấn đề nảy sinh mà không có sự tham vấn của các nhà lãnh đạo Ấn Độ. Ấn Độ không muốn điều đó xảy ra; và hàng triệu binh sĩ Ấn Độ đã đi đầu trong Quân đội Ấn Độ thuộc Anh trong cả hai cuộc chiến tranh thế giới - tiếp thêm động lực cho cuộc kháng chiến của người Ấn Độ. Hơn một triệu binh sĩ Ấn Độ đã thiệt mạng trong cả hai cuộc Thế chiến.

Sự tươi sáng của Ấn Độ cho đến ngày nay (Ảnh: sưu tầm)

Giai đoạn này, Văn minh Ấn Độ dường như đã trở thành cái nôi của nền văn minh nhân loại khi là nơi giao lưu, hội nhập của rất nhiều nền văn hóa văn minh trên thế giới. 

Ấn Độ sở hữu nét độc đáo trong từng lĩnh vực, từ tín ngưỡng, lối sống cho đến các công trình kiến trúc, tác phẩm văn học. Với những thời kỳ phát triển của lịch sử văn hóa Ấn Độ được kể trên là những điều bạn nên tìm hiểu trước khi đặt chân du lịch đất nước này. Còn chờ gì hãy tự mình khám phá những nét văn hóa cổ đặc sắc của du lịch Ấn Độ, chắc chắn bạn sẽ phải trầm trồ những hình ảnh văn hóa độc đáo này.

Tour Tam giác vàng Ấn Độ

Tour Ấn Độ 6 ngày 5 đêm từ Hà Nội

Tour Ấn Độ 6 ngày 5 đêm từ TP.HCM

Tour Kashmir Ấn Độ

Tour Kashmir Ấn Độ 6 ngày 5 đêm từ Hà Nội

Tour Kashmir Ấn Độ 6 ngày 5 đêm từ TP.HCM

Tour Hành hương Ấn Độ của PYS Travel

Tour hành hương Ấn Độ 6 ngày 5 đêm từ Hà Nội

Tour hành hương Ấn Độ 6 ngày 5 đêm từ TP.HCM